Dlaczego nie pamiętam tego, czego się uczę?
Znowu zapomniałam tego słówka. A tyle razy już je widziałam.
Nie dam rady zapamiętać tylu zwrotów!
Ile razy słyszałeś te słowa lub sam je wypowiadałeś? Jeśli jesteś choć trochę podobny do "typowego" ucznia, pewnie nie jeden raz.
Ciekawe jest to, że choć uczymy się różnych rzeczy do dziecka, jeśli jakoś szczególnie nie interesujemy się tematem efektywnego nauczania i zapamiętywania, zadziwiająco mało wiemy na temat tego, jak działa nasza pamięć oraz co zrobić, żeby działała bardziej efektywnie.
W serii krótkich artykułów postaram się przybliżyć działanie naszej pamięci, tak, aby wyposażyć Cię w niezbędną wiedzę i narzędzia, które ułatwią skuteczną naukę języka obcego.
Pozwól zatem, że opowiem Ci dzisiaj trochę o tej magicznej zdolności, jakim jest nasza pamięć. Mam nadzieję, że ten tekst pomoże Ci lepiej zrozumieć, jak ona działa i na jakie elementy się dzieli. Postaram się również wyjaśnić kilka zjawisk, z jakimi stykasz się na co dzień. Zacznijmy więc.
PAMIĘĆ KRÓTKOTRWAŁA A DŁUGOTRWAŁA
Pierwszym podziałem, który jest przydatny dla uczących się języka, jest podział na pamięć krótkotrwałą i długotrwałą. Nie chodzi tutaj o to, czy na dłużej lub krócej zapamiętamy daną informację, ale raczej o to, czy informacja, z jaką się stykamy, zostanie zapisana tylko w pamięci operacyjnej, czy też przeniesiona na bardziej trwały "nośnik", czyli do naszych zasobów pamięci długoterminowej.
Oba te typy pamięci są nam bardzo przydatne, przy czym musimy mieć jasność co do tego, w jaki sposób działają i jak najlepiej "zapisywać" w nich informacje.
Pamięć krótkotrwała, lub operacyjna, jest pamięcią mającą nam ułatwić funkcjonowanie w danej chwili i kojarzenie podstawowych faktów życia: zapamiętać, co ktoś przed chwilą do mnie mówił; zapamiętać, co chcę kupić w sklepie na obiad, lub zapamiętać podany mi numer telefonu. Badacze utrzymują, że pamięć operacyjna jest ograniczona jeśli chodzi o pojemność: przyjmuje się, że w danej jednostce czasu jesteśmy w stanie zapamiętać 7 jednostek informacyjnych, plus / minus 2 (czy zwróciliście uwagę, że w czasach, kiedy ludzie raczej zapamiętywali numery telefonów niż zapisywali je w książce telefonicznej swojej komórki, numery telefonów miały zwykle 7 cyfr?). Co ciekawe, metodą typową oraz skuteczną dla zapamiętania tych danych jest MECHANICZNE POWTARZANIE.
Pamięć długoterminowa służy do odmiennych celów. Jest to przede wszystkim pamięć mająca na celu pomóc nam w nauce określonych umiejętności życiowych oraz przechowywać ważne dla nas informacje. A zatem organizuje ona i przechowuje dane w inny sposób niż pamięć operacyjna. Dane są zwykle organizowane w sieć wzajemnych powiązań i skojarzeń, tak, żeby mieć pewność, że raz nauczona umiejętność lub ważna informacja pozostanie w niej bardzo długo, jeśli nie na zawsze. Badacze twierdzą, że pojemność tej pamięci jest nieograniczona, czyli teoretycznie nie ma limitu tego, ile jesteśmy w stanie się nauczyć. To, co jest kluczowe do funkcjonowania tej pamięci, to fakt, że abyśmy mogli coś trwale zapamiętać, niezbędne jest stworzenie efektywnego i trwałego ŚLADU PAMIĘCIOWEGO. Możemy tu wykorzystać różnorodne techniki oraz posłużyć się wiedzą na temat tego, co umysł ludzki łatwo zapamiętuje. Jeśli chodzi o techniki wspomagające pracę pamięci długotrwałej, zapraszam do zapoznania się z artykułem na ten temat. Teraz chcę tylko podkreślić, że technika czysto mechanicznego powtarzania, tak często stosowana przez uczniów w nauce nowych słówek, jest bardzo mało skuteczna, a często stanowi wręcz stratę czasu i energii.
PAMIĘĆ AKTYWNA A PASYWNA
Innym, ciekawym ze względu na naukę języka, podziałem jest podział na tzw. pamięć aktywną i pamięć pasywną.
Pamięć pasywna pozwala nam ROZPOZNAWAĆ dane słówko lub zwrot w momencie, kiedy je widzimy lub słyszymy w kontekście.
Pamięć aktywna pozwala nam na UŻYCIE danego słówka lub zwrotu w sposób aktywny, czyli w trakcie naszej wypowiedzi ustnej albo pisemnej.
Nie powinno być zaskoczeniem stwierdzenie, że o wiele łatwiej nam się pamięta różne rzeczy pasywnie oraz że zasób słownictwa pasywnego jest zdecydowanie większy, niż tego, jakiego potrafimy aktywnie użyć. Wiedzę na ten temat warto przywoływać w nierzadkich momentach frustracji, kiedy to szczerze i namiętnie denerwujecie się faktem, że przecież doskonale umiecie rozpoznać różne słówka kiedy się z nimi stykacie w kontekście czyjejś wypowiedzi. Natomiast kiedy przychodzi do ich wykorzystania, sprawy nie wyglądają już tak różowo. Kluczem do sukcesu jest przeniesienie słownictwa, którego chcemy z sukcesem używać, do pamięci aktywnej. Jak? Na to pytanie oraz na pytanie , dlaczego i jak zapominamy, postaram się odpowiedzieć w następnych artykułach.
Zapraszam do lektury!
A tymczasem mini-powtórka:
Jakie dwa rodzaje pamięci możesz wymienić ze względu na długość przechowywania informacji? Czym różnią się one od siebie?
Co to oznacza, że pamięć jest aktywna lub pasywna?
W jaki sposób ta wiedza służy twojej nauce?
O autorce:
