Mobbing, harrassment czy bullying - co to za różnica?
Mobbing, harrassment czy bullying - Te pojęcia są często używane wymiennie przez polaków, ale czy słusznie? Wyjaśniamy w poniższym artykule.
Słowo mobbing jest zapożyczeniem z języka angielskiego i odmieniane jest tak często przez wszystkie przypadki w języku polskim, że właściwie trudno znaleźć odpowiedniki w języku polskim. Słowo „mob” (z angielskiego) oznacza nękać, atakować, oblegać, głównie jako grupa. W polskim kodeksie pracy oznacza najczęściej prześladowanie, uporczywe nękanie i zastraszanie, a także stosowanie przemocy psychicznej wobec podwładnego lub współpracownika w miejscu pracy.
Jednakże na tzw. „Zachodzie” definicja tego zjawiska jest już nieco inna i odnosi się do zorganizowanych wysiłków grupy w celu usunięcia jednostki z firmy zazwyczaj przy przyzwoleniu szefostwa. Nie określajmy zatem mobbingiem sytuacji, w której agresywny, gburowaty szef, zwyzywał jednorazowo pracownika. Miałem okazję zapoznać się bliżej z dokładniejszymi definicjami i przykładami prowadząc kurs tematyczny na podstawie książki „Overcoming Mobbing”, Maureen Duffy & Len Sperry.
Mimo, że świadomość występowania tego zjawiska jest duża, to jednak wciąż mobbing w pracy występuje dość często. W obliczu kryzysu sytuacja pracowników nie będzie prosta – zwiększające się bezrobocie będzie wywoływać strach przed utratą pracy, a w pracodawcach wybuchową mieszankę frustracji połączonej z poczuciem władzy nad podwładnymi.
W trakcie pandemii już wystąpiły zjawiska, które mogą nasilać obawy kadry co do swojej przyszłości w danej firmie:
- zmniejszanie wynagrodzeń,
- redukowanie etatów lub czasu pracy,
- przy tym samym lub większym zakresem obowiązków,
- ograniczenie budżetu szkoleniowego.
Wszystko to skutkuje brakiem możliwości rozwoju w danym obszarze. Decyzje te, mimo że w większości przypadków mają na celu pomóc firmie utrzymać się na rynku, mogą również tworzyć atmosferę zagrożenia wśród pracowników, co sprzyja niestety przejawom mobbingu. Jednym z przykładów takich zachowań jest wykorzystywanie gróźb zwolnienia z pracy jako narzędzia motywacyjnego. Przy każdej nadarzającej się okazji, jeśli zadanie zostało niedokładnie wykonane, lub poziom sprzedaży w firmie obniżył się, mobber (osoba mobbingująca) będzie grozić lub sugerować zwolnieniem z pracy.
Bullying (znęcanie się) natomist to forma agresywnego zachowania, w której jedna osoba (lub grupa) celowo i regularnie nęka, krzywdzi bądź zastrasza inną osobę. Może to być zarówno przemoc fizyczna, jak i psychiczna. Termin ten jest często używany w kontekście szkolnym, ale może występować wszędzie - w pracy, w domu, wśród dorosłych.
Harassment (nękanie) z kolei to niechciane zachowanie oparte na takich aspektach jak płeć, rasa, religia, orientacja seksualna czy wiek. Może to być zarówno jednorazowe zdarzenie, jak i seria incydentów. Przykłady to nieodpowiednie żarty, komentarze, gesty czy e-maile. W kontekście zawodowym, nękanie może prowadzić do toksycznego środowiska pracy.
Podczas gdy wszystkie trzy terminy mają pewne cechy wspólne, każdy z nich ma swoją specyfikę. Wszystkie te zachowania są szkodliwe, ale ważne jest, aby je odpowiednio rozróżnić i zrozumieć, by móc skutecznie je zwalczać.
Różnice kulturowe:
Na to, co jest uważane za akceptowalne zachowanie, a co jest uważane za mobbing czy nękanie, mogą wpływać różnice kulturowe:
Kultury zachodnie:
- W krajach takich jak USA, Kanada, Wielka Brytania czy kraje Skandynawskie istnieje duża świadomość problemów związanych z mobbingiem, nękaniem i znęcaniem się. Wiele firm wdrożyło programy zapobiegania oraz procedury zgłaszania takich przypadków.
- Znęcanie się w szkołach jest szeroko dyskutowane w mediach i często jest tematem kampanii społecznych.
Kultury azjatyckie:
- W krajach takich jak Japonia, Korea czy Chiny istnieje pojęcie "wa" czy "harmonii grupowej". Niekiedy problematyczne zachowania są ignorowane w imię zachowania spokoju w grupie.
- W krajach azjatyckich znęcanie się w szkole, zwane np. "ijime" w Japonii, stało się poważnym problemem społecznym.
Kultury Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej:
- W wielu krajach muzułmańskich zagadnienia te są często postrzegane przez pryzmat norm religijnych i tradycji. W niektórych społeczeństwach, nękanie oparte na płci może być mniej rozpoznawane lub bardziej akceptowane.
- Społeczna hierarchia może wpływać na to, jak są postrzegane i traktowane ofiary.
Kultury Ameryki Łacińskiej:
- W krajach takich jak Brazylia, Meksyk czy Argentyna, relacje rodzinne i społeczne odgrywają ważną rolę. Problem mobbingu czy nękania może być niekiedy ukrywany w obrębie rodziny czy społeczności.
- W niektórych krajach Ameryki Łacińskiej znęcanie się w szkole jest problemem, ale zwraca się na nie mniejszą uwagę w porównaniu z innymi problemami społecznymi.
Kultury Afryki Subsaharyjskiej:
- W wielu krajach Afryki normy społeczne i tradycje odgrywają kluczową rolę. W niektórych społeczeństwach, ofiary mogą nie zgłaszać przypadków mobbingu czy nękania ze względu na strach przed ostracyzmem społecznym.
- Wspólnotowość jest ważna, co może wpływać na postrzeganie problemu mobbingu i nękania jako zagrożenia dla harmonii społecznej.
Jeśli czujesz, że jesteś ofiarą któregokolwiek z tych zachowań szukaj wsparcia - czy to wśród bliskich, w miejscu pracy lub korzystając z pomocy profesjonalistów. Pamiętaj, że nie jesteś sam i istnieją ludzie oraz instytucje gotowe Ci pomóc.
Osoby pracujące jako trenerzy lub w dziale zasobów ludzkich w międzynarodowych firmach, powinny w trakcie kryzysu rozszerzać rozumienie i słownictwo dotyczące tych zjawisk by móc odpowiednio reagować. Więcej o różnicach pomiędzy tymi i innymi słowami z tego obszaru na specjalistycznych kursach typu LANGUAGE BOOSTER.
Tekst opracowali: Ewa Tryhubczak, Piotr Tryhubczak
Czy pracownicy w Twojej firmie rozumieją te różnice ?
Jeśli chcesz podnieść ich poziom skorzystaj z:
kursy językowe dla firm
Lub zamów wycenę kursu:
Prośba o ofertę
O autorze:
