Dla przypomnienia, czas present perfect to:

osoba + have / has + done

Jeśli potrzebujesz odświeżenia form czasowników nieregularnych, zapraszamy do naszego wpisu na blogu, gdzie formy te są zebrane z podziałem na ułatwiające naukę kategorie.

Przykłady:

I have known Marek since the beginning of work in this company.
They haven’t finished the project yet.
Has he ever been demoted?

Forma Present Perfect Continuous:

Czas Present Perfect Continuous to forma czasownika “have” dopasowana do zaimka osobowego oraz czasownik “been” (zawsze w tej samej formie), oraz czasownik w formie ciągłej, czyli z końcówką “ing”

osoba + have / has + been + doing

Przykłady:

Joanna has been working as a project manager for the past 7 years.
I haven’t been visiting our business partners recently, due to covid restrictions.
How long have they been working on this?

O co chodzi z tymi czasami perfect?

Z pewnością mogłeś / mogłaś się zastanawiać, o co właściwie chodzi z tymi czasami “Present Perfect” w języku angielskim? Po co jakiś dodatkowy twór, skoro przecież mamy czasy przeszłe oraz teraźniejsze?

Mogłeś / mogłaś słyszeć, że czas Present Perfect to taki, który “trwa do teraz” lub “łączy przeszłość z teraźniejszością”, lub że dotyczy “niedawnej przeszłości bez określania kiedy dokładnie”. Wszystkie te wyjaśnienia są prawidłowe i pokazują, jak odmiennie podchodzi się w języku angielskim do chronologii i mówienia o czasie. Musimy się po prostu przyzwyczaić, że rodzimi użytkownicy języka angielskiego mają inną, rozszerzoną perspektywę czasową (i tak, to również dotyczy amerykańskiej wersji języka).

Najprościej jest myśleć o różnicy między czasem Present Perfect a Past Simple w kontekście OTWARTEGO lub ZAMKNIĘTEGO przedziału czasu, o jakim mówimy, co obrazuje poniższy rysunek.

Używając czasu Past Simple komunikujemy, że dana czynność zaczęła się, trwała i skończyła w określonym przedziale czasu w przeszłości, co jest wyrażane za pomocą charakterystycznych TIME EXPRESSIONS, przykładowo:

• yesterday
• 5 minutes ago
• last year
• in 1999, itd

Używając czasu Present Perfect komunikujemy, że dana czynność wydarzyła się w jakimś nieokreślonym dokładnie momencie w przeszłości, najczęściej niedawno (1), wydarzyła się na przestrzeni naszego życia, czyli mówimy o swoim doświadczeniu życiowym (2) lub też mówimy, jak długo dana czynność trwa od kiedyś do teraz (3).

Przykłady

(1) Weronika has just left the office.
I haven’t finished the report yet.
Has he replied to the email yet?

Typowymi przykładami TIME EXPRESSIONS tutaj są: just, already, yet, recently, lately.

(2) Piotr has never worked as a graphics designer.
Have you ever had a serious misunderstanding with your boss?

Typowymi przykładami TIME EXPRESSIONS w tej kategorii są: ever, never, before, in my life, etc.

(3) I have lived here for 25 years.
How long have you worked for this firm?

Typowymi przykładami TIME EXPRESSIONS w tej kategorii są: for, since.

Różnica między czasem Present Perfect Simple a Present Perfect Continuous

Gdy już określimy, że sytuacja wymaga użycia czasu Present Perfect, pozostaje nam zdecydować, czy mamy użyć czasu Present Perfect Simple czy Continuous.

Jeśli popatrzymy na przykłady użycia obu tych struktur, to zauważymy pewne zasadnicze informacje, jakie niosą ze sobą te czasy:

• Present Perfect Simple informuje nas, że czynność jest zakończona oraz o jej efekcie, najczęściej w postaci numerycznej;
• Present Perfect Continuous informuje nas, że czynność jest nieukończona oraz podkreśla czas jej trwania.

PRZYKŁADY:

She has been answering emails all morning. (czynność niezakończona, długość trwania)
She has written 15 emails so far. (czynność zakończona, efekt w postaci ilości napisanych maili)

We have been working hard on this project the whole week. (długość trwania, czynność niezakończona)
We haven’t finished the project yet. (czynność niezakończona, efekt w postaci nieskończonego projektu)

How long have you been looking for a new employee? (interesuje nas długość trwania tej czynności)
Have you employed anyone in this position yet? (interesuje nas rezultat końcowy w postaci kogoś zatrudnionego lub nie)

Czyli, jak widzimy, Present Perfect Continuous jest używany do określenia, JAK DŁUGO jakaś czynność TRWAŁA oraz do uwypuklenia, że jest jeszcze NIEDOKOŃCZONA.

Present Perfect Simple podkreśla natomiast, że czynność jest już ZAKOŃCZONA (lub niezrealizowana, jeśli zdanie jest przeczące) oraz służy do uwypuklenia REZULTATU, najczęściej w postaci jakiegoś wyniku liczbowego.

Dodatkowe użycie Present Perfect Continuous

Czasu Present Perfect Continuous, używa się w jeszcze jednych, ciekawych okolicznościach, które wychodzą poza opisaną wyżej kategorię, a mianowicie - gdy widząc rezultat końcowy jakichś działań, chcemy się dowiedzieć lub informujemy, co do tego rezultatu doprowadziło (czyli pytamy lub informujemy o PRZYCZYNIE danego rezultatu).

PRZYKŁADY:

Widzimy niemiłosiernie umorusanego psa.
What have you been doing? Have you been playing in the mud?

Jesteśmy bardzo zmęczeni po całym dniu pracy.
I am exhausted. I have been working hard all day.

Widzimy, że jest pełno śniegu na dworze.
It has been snowing.

Czasowniki "work" i "live"

Wracając do pytania z początku wpisu - jaka jest różnica między zdaniami:

I have been working here for 10 years.
I have worked here for 10 years.

NIE MA ŻADNEJ 🙂
W przypadku dwóch czasowników, mianowicie WORK i LIVE, nie ma znaczenia, której formy użyjemy, aby poinformować o długości trwania pracy lub zamieszkania gdzieś - obie będą równorzędne. Jeśli natomiast chodzi o pozostałe użycia, zastosowanie mają reguły opisane powyżej.

State verbs

Na koniec dwa zdania na temat czasowników z kategorii state verbs - czyli tych, które opisują raczej stany niż czynności (np: be, believe, know, understand, love, like, etc). W przypadku tych czasowników nie używamy formy Present Perfect Continuous, jako że regułą nadrzędną jest to, że owe czasowniki nie występują w formie “-ing”. Czyli, nawet podkreślając długość trwania jakiejś czynności, w przypadku state verbs powiemy to w czasie Present Perfect Simple, np:

How long have you known Marcin?
I have known him for 10 years.

Mamy nadzieję, że po powyższych wyjaśnieniach masz już większą jasność co do tego, kiedy użyć jakiego czasu. A jeśli nadal masz z tym kłopot, skorzystaj z zajęć językowych z naszymi lektorami, którzy precyzyjnie i w przejrzysty sposób objaśnią Ci ten temat na przykładach z życia codziennego i zawodowego.