Jak wybrać dobrego lektora?
Niezależnie od tego, czy dopiero zaczynamy przygodę z nauką języka obcego, czy jesteśmy już wytrawnymi ekspertami nauki, zasadniczym elementem naszego sukcesu jest postać nauczyciela - lektora lub lektorki języka, z którymi będziemy się uczyć. I chociaż gdy jesteśmy naprawdę zdeterminowani, nikt i nic nas nie powstrzyma przed osiągnięciem sukcesu językowego, to dla wielu osób postać lektora ma zasadnicze znaczenie.
Co zatem decyduje o tym, że dany lektor lub lektorka języka są dobrzy? Jakie cechy i umiejętności są naprawdę niezbędne, a jakie to tzw “nice-to-haves”, czyli dobrze by było, ale jak nie będzie to nic wielkiego się nie stanie?
Przyglądając się temu tematowi, pogrupowaliśmy umiejętności i cechy dobrego lektora w większe kategorie, które poniżej omawiamy bardziej szczegółowo.
Umiejętności językowe
Nie ulega wątpliwości, że dobry lektor / lektorka powinien stanowić poprawny wzorzec językowy, czyli po prostu znać język, którego naucza, na odpowiednio wysokim poziomie. Najczęściej przyjmuje się, że do nauki na niższych szczeblach edukacyjnych wystarczy znajomość języka na poziomie C1, jednak jeśli chcemy naprawdę zabłysnąć przed naszymi uczniami, jako profesjonalni lektorzy powinniśmy mieć poziom native-like, czyli C2.
Jeśli chodzi o znajomość słownictwa, pamiętajmy, że lektorzy kończący studia znają najczęściej język ogólny, i zwykle nie są ekspertami jeśli chodzi o znajomość języka branżowego, czy ze specjalistycznych dziedzin. Takie kompetencje zwykle nabywa się z czasem i doświadczeniem, a także uczestnicząc w dodatkowych, specjalistycznych kursach. Podobnie rzecz ma się ze specyficznymi odmianami języka, czy też akcentami - to od osobistych preferencji danego nauczyciela zależy, czy będzie się raczej specjalizował w wersji amerykańskiej czy też brytyjskiej odmianie języka (jeśli chodzi oczywiście o język angielski), a także, czy będzie znał na przykład slang. Dlatego zawsze powinniśmy się upewnić, że nauczyciel, z którym zamierzamy się uczyć, zna ten zakres słownictwa oraz posługuje się tą wersją języka, które nas interesują.
Dobry lektor powinien również cechować się dobrym akcentem i wyraźną wymową, oraz, oczywiście nie popełniać błędów w wymowie. Od razu pojawia się myśl, czy dobry lektor to tylko taki, który jest rodzimym mówcą języka - napisaliśmy na ten temat dość obszerny artykuł, który znajduje się tutaj. Tutaj tylko nadmieniam, że fakt bycia lub nie native speakerem nie ma aż tak dużego znaczenia dla naszych postępów, choć na pewno do rozwoju pewnych specyficznych umiejętności językowych już tak (na przykład rozumienia określonego akcentu czy nauki określonego zasobu słownictwa). Osoby zainteresowane zapraszamy do zapoznania się z całym artykułem.
Przypominamy przy tej okazji, że native speakerzy również popełniają różnego rodzaju błędy, tak więc status rodzimego użytkownika języka naszego nauczyciela nie uchroni nas przed nauczeniem się błędnych form! Dlatego w przypadku native speakerów tak ważne jest upewnienie się, że są to osoby o odpowiednich kwalifikacjach do nauczania języków, a nie tylko ktoś, kto mówi danym językiem bo się akurat urodził w kraju, gdzie jest to język urzędowy.
Umiejętności metodyczne
Dobry nauczyciel powinien posiadać wiedzę i umiejętności z zakresu dydaktyki i metodyki nauczania, przy czym pamiętajmy, że techniki te mogą się różnić w zależności od nauczanej grupy wiekowej oraz innych czynników. Na zajęciach językowych prowadzonych przez szkoły językowe specjalizujące się w obsłudze firm częstą obawą jest to, żeby zajęcia nie były “szkolne”. Tak więc osoby pracujące ze słuchaczami dorosłymi powinny, oprócz ogólnej znajomości metodyki nauczania, wykazywać się wrażliwością na potrzeby tej grupy docelowej. Ponownie, warto sprawdzić, czy nauczyciel, z którym zamierzamy podjąć współpracę, ma doświadczenie w pracy z grupą wiekową, do której my przynależymy.
Umiejętności miękkie - interpersonalne
Pracując z ludźmi w jakimkolwiek zakresie szybko orientujemy się, że same umiejętności “techniczne” nie wystarczają do odniesienia sukcesu Kolejną grupą kompetencji, na którą trzeba zwrócić uwagę u lektorów to kompetencje z tzw kategorii umiejętności miękkich. Należeć tu będą przykładowo takie umiejętności interpersonalne jak empatia, umiejętność motywowania, życzliwość i pozytywne nastawienie do innych, łatwość w nawiązywaniu kontaktu i relacji, umiejętność rozwiązywania konfliktów i wypracowywania kompromisów oraz inne. Bardzo często to właśnie od posiadania umiejętności miękkich zależy sukces danego lektora - czy będzie potrafił sprawnie kierować uwagą i odpowiednio motywować swoich słuchaczy do pracy na zajęciach, rozwiewać różne wątpliwości na temat zdolności językowych u słuchaczy, dopingować do pracy własnej w często zabieganym życiu prywatnym, i temu podobne. W grupie osób dorosłych, bardzo często praca lektora to nie tylko praca “wykładowcy” językowego, ale przede wszystkim praca na wrażliwej tkance emocji i wyobrażeń na temat możliwości lub niemożliwości związanych z nauką języka. Niech wystarczy tutaj przypomnienie, jak wiele osób dorosłych ma poczucie bycia “zablokowanymi” lub nie chce używać języka w pracy z obawy przed ośmieszeniem się z powodu niewystarczającej jego znajomości. Rolą dobrego lektora jest poradzić sobie z tego typu blokadami i nauczyć języka pomimo nich.
Umiejętności organizacji pracy własnej i uczniów
Jeśli zdarzyło się wam kiedykolwiek współpracować z nauczycielem, który był mało zorganizowany i tak chaotyczny, że zajęcia nie tworzyły spójnego procesu, to z pewnością zgodzicie się, że następną kluczową kategorią umiejętności dobrego lektora jest bycie dobrze zorganizowanym. W tej kategorii mieszczą się umiejętności zarządzania czasem i organizacją pracy nie tylko własnej, ale również grupy uczniów, którzy są pod jego lub jej opieką. W pracy lektora językowego jest wiele elementów, o które należy zadbać: ocenić wstępny poziom słuchaczy, przygotować plan zajęć zarówno całego kursu jak i pojedynczych lekcji, przygotować interesujące i angażujące materiały na lekcje, na bieżąco korygować różnego rodzaju błędy, pamiętać o regularnych powtórkach słownictwa i struktur, przeprowadzać testy i sprawdzać nabywaną wiedzę na różne sposoby - zakres działań lektorskich jest naprawdę bogaty i zróżnicowany i łatwo jest się pogubić w niezliczonej ilości elementów. Stąd umiejętność takiego zorganizowania zajęć, zarówno pojedynczych, jak i całego kursu, aby stanowiły spójną, zwartą całość, odpowiadającą pojawiającym się i zróżnicowanym potrzebom słuchaczy, to z całą pewnością istotna kompetencja dobrego lektora.
Cechy osobowe
Ostatnim elementem, jaki należy wziąć pod uwagę rozważając wybór nowego nauczyciela, są indywidualne cechy osobowe danej jednostki. Tak jak różni są uczniowie, nauczyciele również stanowią niejednorodną grupę. Z czego mogą wynikać takie sytuacje, że ktoś nam podpasuje bardziej lub mnie właśnie ze względu na swoją osobowość. NIektórzy wolą osoby bardziej dynamiczne i żywiołowe, inny nieco bardziej stonowane i zdystansowane; jedni bardziej gadatliwe, inni bardziej milczące. Czasem, mimo tego, że dany lektor jest obiektywnie świetny, to akurat nam nie pasuje jego styl bycia i będziemy się z taką osobą bardziej męczyć, niż korzystać z jej wiedzy i umiejętności.
Dajmy sobie prawo do osobistych preferencji, ale jednocześnie nie odrzucajmy kogoś tylko z tego powodu, że jest odmienny od naszych wyobrażeń o postaci lektora. Dobrą praktyką jest dawanie sobie wzajemnie co najmniej kilku zajęć na poznanie siebie, swoich mocnych i słabszych stron, i potem podejmowanie ostatecznej decyzji. Pamiętajmy, że lektor też człowiek i też uczy się pracy z nowymi klientami, tak więc komunikujmy wprost i wyraźnie, jak lubimy się uczyć, co na nas nie działa a co nie, i pozwalajmy sobie i nauczycielowi na eksperymentowanie i znajdowanie najlepszych sposobów na współpracę między nami. Jeśli zaś po jakimś czasie okaże się, że jednak nam razem nie po drodze, to nie obawiajmy się zgłosić takiego faktu szkole językowej - z całą pewnością zareaguje ona odpowiednio i znajdzie najlepsze możliwe rozwiązanie takiej sytuacji.
Kiedyś natknęłam się na bardzo ciekawe zdanie, które ze mną zostało na dłużej:
Nie każdy nauczyciel jest odpowiedni dla wszystkich, ale każdy nauczyciel jest odpowiedni dla kogoś.
Pamiętajmy zatem, że w naszych poszukiwaniach dobrego dla nas nauczyciela skazani jesteśmy na sukces - na pewno gdzieś jest taki, z którym będzie nam się uczyć dobrze, i który poprowadzi nas szybszą i łatwiejszą ścieżką do sukcesu w nauce języka.
A jeśli chciałbyś / chciałabyś przetestować, jak to jest uczyć się z naszymi lektorami, to zapraszamy do lekcji próbnej, która zawsze jest za darmo. Formularz zgłoszeniowy znajduje się poniżej.
O autorce:
Beata Szeruga
Business English Teacher, absolwentka Anglistyki Uniwersytetu Wrocławskiego oraz Zarządzania Kadrami Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu. Pasjonatka rozwoju osobistego, uwielbia dzielić się wiedzą i udoskonalać procesy. Uczy języka angielskiego od 1998 roku oraz pomaga w rozwoju dorosłych od ponad 12 lat. Obecnie zgłębia tajniki marketingu online oraz współtworzy nowe produkty i usługi dla Prolang.Formularz kontaktowy