If jest jednym z łączników gramatycznych (conjunctions) tak bardzo kojarzących się z trybami warunkowymi (o których budowie i funkcjach szczegółowe informacje znajdują się tutaj:.. ), że łatwo zapomnieć, iż jest to również łącznik pełniący zupełnie inną funkcję.
IF W FAŁSZYWYCH PYTANIACH, czyli czy w angielskim istnieje słówko „czy”?
Jeśli myślimy o znaczeniu słowa if, dla wielu uczących się języka, ale również nauczycieli przyzwyczajonych być może do standardowego programu nauczania, pierwszym skojarzeniem jest tłumaczenie jako “jeśli” czy “gdyby”. A przecież if jest równie często używane do tworzenia tzw. fałszywych pytań (interrogative clauses), na przykład w konstrukcji:
“I’m not sure IF you’ve heard, but Kate is going to be the new manager,”
If nie przetłumaczymy tutaj w żaden z tych dwóch, tak naturalnie nam przychodzących, sposobów, a raczej:
Nie jestem pewien, CZY już słyszałeś, ale Kate będzie nowym managerem.
W zdaniu tym “czy” nie tworzy jednak prawdziwego pytania (które w angielskim języku wymaga gramatycznego operatora jak DO, HAVE czy IS), a raczej domyślną opcję “czy tak czy nie”, która nie wymaga żadnej odpowiedzi. Innymi słowy: if jest tu słowem wprowadzającym wbudowane pytanie ‘tak/nie’ w zdaniu podrzędnym (subordinate interrogative clauses), stąd też brak tu wymaganego normalnie szyku przestawnego lub dodatkowego operatora:
“I am not sure if you have heard…” moglibyśmy zamienić na zdanie o podobnym znaczeniu “I am not sure - have you maybe heard already?”
Podobny przypadek zawierający takie fałszywe pytanie:
I just dropped by to check if you need anything.
(Przyszłam tylko sprawdzić, czy czegoś potrzebujesz.)
również moglibyśmy zilustrować z pomocą prawdziwego gramatycznego pytania, tworząc wersję:
I just dropped by to check on you - do you maybe need anything?
Jak widzimy na przykładach, w tzw fałszywych pytaniach szyk zdania jest taki sam jak szyk zdania twierdzącego, natomiast gdy chcemy z tego samego zdania zrobić zwykłe pytanie, musimy już dokonać zmian w jego konstrukcji i ewentualnie dodać brakujące operatory.
O „CIASTECZKOWYCH” WARUNKACH, czyli kiedy warunek nie jest prawdziwym warunkiem.
Na podobnej zasadzie warto pamiętać, że niektóre konstrukcje, które “udają” warunki, wcale nimi nie są! Co bowiem charakteryzuje warunek?
Skutkowość, czyli zgodność dwóch elementów: jeśli A, to również B.
Czyli, na przykład w zdaniu „We will go on a trip if the weather is good at the weekend” wyraźnie widać, że pojedziemy na wycieczkę wtedy, gdy spełniony będzie jej warunek, czyli dobra pogoda w czasie weekendu.
Przyjrzyjmy się zatem zdaniu, które ilustruje inni rodzaj zdania „warunkowego” i które zresztą dało smakowity początek owej lingwistycznie przyjętej nazwie konstrukcji:
“There are biscuits on the sideboard if you want them”
W tym zdaniu z traktatu Johna Langshowa Austina pt „Ifs and cans”, brytyjskiego filozofa języka, mamy do czynienia z takim właśnie ‘oszukanym” warunkiem. Oszukanym, ponieważ niezależnie od tego, czy rozmówca ma ochotę na nie, czy też nie, fakt pozostanie faktem: na komodzie, niezależnie od rozmówcy, będą zapewne stały ciastka.
Biscuit Conditional, czyli właśnie pozorny warunek, to konstrukcja, która wykorzystuje słowo if jako spójnik, który nie stwarza warunku : ISTNIENIE CIASTEK (element A) NIE JEST ZALEŻNE OD GŁODU ROZMÓWCY (element B).
Tę samą zasadę dostrzec można w analogicznych zdaniach:
- There’s still some wine if you want a glass?
- There are some warm socks in the drawer if you’re cold.
- I don’t know what it is, but if you want, you can keep it!
W żadnym z powyższych zdań „if” nie określa warunku, zajście którego jest niezbędne do tego, aby druga część zdania mogła się wydarzyć. Tak więc, wino jest „na stanie” niezależnie od tego, czy chcemy wypić kolejny kieliszek, a skarpetki są w szufladzie niezależnie od tego, czy nam zmarzły stopy czy nie, a to coś, co możesz sobie zatrzymać, znajduje się tutaj niezależnie od tego, czy tego chcesz czy nie.
Ucząc się gramatyki języka angielskiego warto mieć świadomość nie tylko samych znaczeń słowa „if”, ale również różnych typów konstrukcji, w których tego „if” możemy użyć.
A jeśli chcemy zaimponować swojemu nauczycielowi, na następnych zajęciach możemy zapytać, co to są „biscuit conditionals” i skąd taka oryginalna nazwa się wzięła.
A na razie sprawdź, czy umiesz odróżnić funkcję „if” w następujących zdaniach:
O autorce:
