Tongue twisters, czyli po co łamać sobie język podczas nauki języka obcego?
Tongue twisters, czyli łamańce językowe, to zwroty lub zdania skonstruowane tak, by ich wypowiadanie sprawiało trudność, wywoływało konsternację - lub śmiech! - a przede wszystkim, zwracało uwagę na charakterystyczne dla każdego języka dźwięki, które niekiedy nie istnieją w naszej własnej mowie.
Jaka jest rola łamańców językowych?
Przede wszystkim mają owe łamańce w zabawny sposób pomóc nam nauczyć się korzystania z języka w nietypowy sposób. Dzięki ciągom podobnych dźwięków (często zapisanych w zupełnie nieoczekiwany sposób) nasz aparat mowy musi na nowo odnaleźć odpowiednie pozycje do wypowiadania poszczególnych głosek, poniekąd ‘programując’ sobie tę nową wiedzę. Głoska głosce nierówna, co nie tylko słychać, ale też WIDAĆ, gdy przyjrzymy się w jaki sposób native speakerzy z różnych obszarów kulturowych wymawiają konkretne dźwięki. Często to nie sam dźwięk nas zaskakuje, ale ułożenie ust, wydęcie policzków, a nawet intonowanie, które może wydawać się wręcz rodem z kreskówek.
Łamańce jednozdaniowe
Niektóre tongue twisters skupiają się na konkretnych wielogłoskach, jak -th, -sh, -gh, a niektóre na całych wyrazach, których wymowa nie jest intuicyjna (bo komu przyszłoby do głowy, widząc to słowo po raz pierwszy, że angielski ‘QUEUE’ równie dobrze mogłoby być zapisane jako zwyczajne ‘Q’?)
Wiele łamańców językowych to w rzeczywistości śmieszne limeryki, abstrakcyjne hasła lub nonsensowne dwuwiersze, jak na przykład rozpowszechnione w szkołach:
- Selfish shellfish - czyli samolubny skorupiak, skupiające się na trudnym połączeniu -s, -sh oraz -l,
- He threw three free throws - czyli on oddał trzy rzuty wolne, skupiające się na ćwiczeniu różnicy pomiędzy -th a -f,
czy też:
- A happy hippo hopped and hiccupped - czyli szczęśliwy hipopotam skakał i czkał, ćwiczące krótkie samogłoski oraz wybuchowe -p.
Limeryki
Niektóre tongue twisters przeznaczone są dla dorosłych i przyjmują formę zabawnych - choć czasem nieco wulgarnych - limeryków, co często pozwala nam rozluźnić się, gdy ćwiczymy ich czytanie w grupie i nie czujemy się na początku pewnie. Dużo łatwiej wyluzować się i pozwolić sobie na błędy, gdy przyjdzie nam mierzyć się wspólnie z dwuznacznymi zdaniami takimi jak:
I am not the pheasant plucker,
I'm the pheasant plucker's mate.
I am only plucking pheasants
Because the pheasant plucker's late.
Czy też znane wszystkim nastolatkom i wywołujące chichoty:
I'm not the fig plucker,
Nor the fig pluckers' son,
But I'll pluck figs
Till the fig plucker comes.
Zalety używania tongue twisters
Te i wiele innych łamańców i wierszowanych tongue twisters, zwykle poprzez śmiech i rozrywkę pomagają nam ‘przestawić’ język na inny zestaw dźwięków, nabrać pewności mówienia, a przede wszystkim - czego często brakuje na lekcjach w szkole i dlatego tak ważne jest korzystanie z tej możliwości podczas nauki w profesjonalnej szkole językowej - pozwalają nabrać intonacyjnej i fonetycznej ogłady. Poza dowcipną przerwą w lekcji, te podchwytliwe wierszyki mogą stanowić doskonałą lekcję wymowy i pewności siebie. Załączone tu przykłady angielskich tongue twisters na pewno pozwolą na wyłapanie fonetycznych pułapek w lżejszy i przyjemniejszy sposób niż żmudna analiza podręczników do fonetyki i fonologii!
Przykłady tongue twisters do ćwiczeń:
O autorce:
